შარშანდელ 11 თვეზე 7.2%-ით ნაკლები - ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანით ნავთობის ექსპორტი შემცირდა

იანვარ-ნოემბერში ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის (ბთჯ) მილსადენით ნავთობის ექსპორტი 7.2%-ით შემცირდა და 24.907 მლნ ტონა შეადგინა, რაც გასული წლის ანალოგიურ პერიოდში დაფიქსირებულ 26.831 მლნ ტონაზე ნაკლებია. მონაცემებს აზერბაიჯანის სახელმწიფო სტატისტიკის კომიტეტი ავრცელებს. საანგარიშო პერიოდში ბთჯ-ის მილსადენით გადაქაჩული ტრანზიტული ნავთობის მოცულობა შარშანდელი 4.890 მლნ ტონიდან 3.707 მლნ ტონამდე შემცირდა. აზერბაიჯანმა ბთჯ-ის მილსადენით ნავთობის მთლიანი მოცულობის 74.6% გადაზიდა, რამაც იანვარ-ნოემბერში 33.408 მლნ ტონა შეადგინა. აზერბაიჯანის გარდა, ამ მარშრუტით ნავთობის ექსპორტს ყაზახეთი და თურქმენეთი ეწევა. ყაზახეთი მიმდინარე თვეს ბთჯ-ის მილსადენით გაცილებით მეტ ნავთობს მას შემდეგ გაგზავნის, რაც კასპიის მილსადენების კონსორციუმის ნავმისადგომზე უკრაინული საზღვაო დრონებით თავდასხმამ ქვეყნის მთავარი საექსპორტო მარშრუტის გამტარუნარიანობა შეამცირა. კერძოდ, აქტაუს პორტიდან ბთჯ-ის მილსადენისთვის განკუთვნილი ნავთობის ექსპორტი დეკემბერში, წინა თვესთან შედარებით, დღეში 30%-ით გაიზრდება და 188 000 ტონას მიაღწევს. აქედან 170 000 ტონა Tengizchevroil-ის რესურსებიდან, ხოლო 18 000 ტონა კაშაგანის საბადოდან გაიგზავნება. ამასთან, გასულ კვირას გავრცელდა ცნობა, რომ კომპანია, BP საქართველოს, აზერბაიჯანისა და თურქეთის შესაბამისი სამთავრობო უწყებებისთვის ბაქო-სუფსისა და ბთჯ-ის ნავთობსადენების ოპერირების გადაცემაზე მოლაპარაკებებს აწარმოებს. შესაბამისი შეთანხმებების დადების შემთხვევაში ოპერირების გადაცემის პროცესი 2026 წლის პირველი ნახევრის ბოლოსთვის დასრულდება. BP-ის მხრიდან ოპერატორის ფუნქციების გადაცემა სანგაჩალის ტერმინალს არ შეეხება. კომპანია, ასევე, აზერი-ჩირაგ-გიუნეშლისა და შაჰ-დენიზის საბადოების ოპერატორის როლს შეინარჩუნებს და ბთჯ-ის მილსადენის აქციონერად დარჩება, რომელშიც მას 30.1% ეკუთვნის. ბთჯ-ის მილსადენი, რომელიც 2006 წლის 13 ივლისს გაიხსნა, 1768 კმ სიგრძისაა. აქედან 443 კმ აზერბაიჯანის, 249 კმ საქართველოს, ხოლო 1076 კმ თურქეთის ტერიტორიაზე გადის. ამჟამად ბთჯ-ის მილსადენით ნავთობი აზერი-ჩირაგ-გიუნეშლის საბადოებიდან, კონდენსატი კი შაჰ-დენიზიდან ტრანსპორტირდება. მილსადენით, ასევე, SOCAR-ის ნედლი ნავთობი, ხოლო ყაზახეთიდან და თურქმენეთიდან ნავთობი გადაიქაჩება. მილსადენის სიმძლავრე დღეში 1.2 მლნ ბარელი ნავთობის ექსპორტის საშუალებას იძლევა. პროექტის თანახმად, მილსადენის სიმძლავრის გაზრდა დღეში 2.2 მლნ ბარელამდე არის შესაძლებელი. ბთჯ-ის ნავთობსადენის ოპერატორი კომპანია BTC Co-ს აქციონერები არიან: BP plc (30.1%), SOCAR (32.96%), MOL (8.9%), TPAO (6.53%), Eni და TotalEnergies (სათითაოდ 5%), Itochu (3.4%), ExxonMobil და Inpex (სათითაოდ 2,5%) და ONGC Videsh (3,11%). მოამზადა ლადო სულაბერიძემ